STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

dla uczestników obozów organizowanych przez CHRZEŚCIJAŃSKA FUNDACJA RADOŚĆ

(wersja skrócona – dla małoletnich)

 

 Opracował: Henryk Podsiadły

 

 

 

OCHRONA MAŁOLETNICH PRZED KRZYWDZENIEM

na obozach organizowanych przez CHRZEŚCIJAŃSKĄ FUNDACJĘ RADOŚĆ

 Jednym z najważniejszych celów działania naszej Fundacji jest chronienie Was przed różnymi formami przemocy, przeciwdziałanie wszelkiej dyskryminacji oraz budowanie w okresie Waszego pobytu bezpiecznego i przyjaznego Wam środowiska.

Oznacza to, że każdy nasz pracownik ma obowiązek troszczenia się o Wasze dobro
i bezpieczeństwo oraz udzieli Wam pomocy, zgodnie ze swoimi kompetencjami.

Zadania te precyzuje bardzo ważny z punktu widzenia Waszego bezpieczeństwa dokument – „Standardy ochrony małoletnich”[1].

Do jego opracowania nasza Fundacja została zobowiązana przez państwo – uznano bowiem za pilną potrzebę wprowadzenie działań, których celem jest chronienie Was przed przemocą fizyczną i psychiczną, materialną czy – coraz powszechniejszą – cyberprzemocą.

Dokument ten jest wyrazem troski o Wasze poczucie bezpieczeństwa w sytuacjach, w których czujecie się skrzywdzeni. Troskę tę rozumiemy jako szczególną dbałość o Waszą godność oraz o Wasze dobro fizyczne i psychiczne.

Dlatego też dokument ten został skonstruowany jako zbiór zasad i procedur postępowania,
z których możecie skorzystać w sytuacjach zagrożenia Waszego bezpieczeństwa lub podejrzenia czy przypuszczenia, że takie sytuacje Wam zagrażają.

 

Poniżej prezentujemy informację o tym, w jaki sposób macie postępować w sytuacjach, gdy:

·         ktoś w trakcie obozu wyrządza Wam krzywdę,

·         lub chcecie fakt doznania różnego rodzaju krzywdy zgłosić pracownikom naszej organizacji.

 

Rodzaj krzywdy

Stosowana wobec Ciebie przemoc fizyczna, słowna lub psychiczna

 

 

 

 

Ktoś przez DŁUŻSZY CZAS stosuje wobec Ciebie przemoc lub jest agresywny, nęka Cię w różny sposób, np. stosuje:

Przemoc fizyczną: atak, napastowanie seksualne, nadużywanie swojej przewagi nad Tobą, fizyczne zaczepki lub dokuczanie, zmuszanie Cię do robienia nieprzyjemnych rzeczy, rzucanie w Ciebie przedmiotami.

Przemoc słowną:      obelgi, bezpośrednie obrażanie, plotki i obraźliwe żarty, groźby. Przemoc słowna może być także wymierzona w Twoją rodzinę i w przyjaciół po to, aby jeszcze bardziej Ci dokuczyć.

Przemoc psychiczną: poniżanie, wykluczanie/izolacja/milczenie, obraźliwe pisanie na ścianach (np. w toalecie lub na korytarzu), wulgarne gesty, śledzenie/szpiegowanie, obraźliwe SMS-y i MMS-y, wiadomości na forach internetowych; telefony i e-maile (zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające); niszczenie rzeczy należących do Ciebie.

Ścieżka postępowania

 

 

1.   Jeśli nie czujesz się bezpiecznie, powiedz o tym wychowawcy grupy lub kierownikowi. Przedstaw mu sytuację, a jeśli masz świadków przemocy stosowanej wobec Ciebie, poinformuj go o tym. Poproś o reakcję, wsparcie i pomoc. Poinformuj także rodziców o tym, co Cię spotyka.

2.   Pracownik, do którego się zgłosiłeś, podejmie działania, mające na celu wyjaśnienie zaistniałej sytuacji. Działania te może podjąć we współpracy z rodzicami, jeśli wyrażą oni wolę uczestniczenia w postępowaniu wyjaśniającym.

 

3.   Po wyjaśnieniu okoliczności i ustaleniu rodzaju zachowań przemocowych wobec Ciebie, wysłuchaniu wyjaśnień ich sprawcy / sprawców przemocy, pracownik podejmie stosowne działania: poinformuje o tym ich rodziców i szkołę, do której sprawcy uczęszczają.

 Kierownictwo po wysłuchaniu sprawcy/sprawców, uwzględniając wagę czynu oraz motywację sprawcy do popełnienia takiego czynu, zastosuje środki dyscyplinujące sprawcę. Poinformuje o nich rodziców sprawcy/sprawców.

4.   Jeśli będziesz potrzebować wsparcia emocjonalnego - poproś o dodatkową rozmowę
z zaufaną dorosłą osobą – pracownikiem.

Wybrana przez Ciebie osoba może Ci udzielić pomocy psychologicznej oraz wskazać, jak należy radzić sobie w tego typu sytuacjach. Pomocy tej udzielać Ci może systematycznie, dopóki będzie Ci ona potrzebna.

 

Rodzaj krzywdy

Ktoś celowo zniszczył lub przywłaszczył sobie Twoje rzeczy

 

 

 

Ktoś (osoba Ci znana lub nieznana) okradł Cię, przywłaszczył sobie rzecz, która należała do Ciebie. Ktoś celowo zniszczył rzeczy należące do Ciebie.

 

Ścieżka postępowania

 

 

1.Zgłoś zdarzenie kradzieży lub zniszczenia Twoich rzeczy wychowawcy lub kierownikowi - przedstaw mu, kiedy, gdzie i w jakich okolicznościach to się stało. Poinformuj o ewentualnych świadkach zdarzenia.

 

2.   Powiedz o tym zdarzeniu swoim rodzicom.

 

3.   Opiekunowie podejmą działania wyjaśniające. Jeżeli sprawca celowego zniszczenia lub kradzieży Twojej rzeczy zostanie ustalony lub wskazany, pracownicy poinformują o tym jego rodziców.

 

Kierownictwo po wysłuchaniu sprawcy, uwzględniając wagę czynu oraz motywację sprawcy do popełnienia takiego czynu, zastosuje określone środki dyscyplinujące sprawcę. Poinformuje też o nich rodziców sprawcy.

 

4.   O zaistniałym zdarzeniu możesz opowiedzieć opiekunowi grupy/wychowawcy, który zgodnie z Twoimi potrzebami, udzieli Ci wsparcia pedagogiczno-psychologicznego lub innej formy pomocy.

 

5.   Jeśli w dalszym ciągu będziesz potrzebować wsparcia emocjonalnego - poproś o dodatkową rozmowę z zaufaną osobą - pracownikiem ośrodka, której ufasz).

 

Wybrana przez Ciebie osoba może Ci udzielić pomocy psychologicznej oraz wskazać, jak należy radzić sobie w tego typu sytuacjach. Pomocy tej udzielać Ci może systematycznie, dopóki będzie Ci ona potrzebna.

 

 

Rodzaj krzywdy

Jesteś nierówno traktowany, dyskryminowany przez kolegów lub koleżanki

 

 

 

Dyskryminacja to nierówne, gorsze traktowanie kogoś ze względu na jakąś cechę. Powodem dyskryminacji są najczęściej: płeć, wiek, rasa, niepełnosprawność, orientacja seksualna, cechy fizyczne, religia, przynależność do grupy etnicznej, narodowej lub społeczno-kulturowej, przekonania polityczne lub inne przekonania, a także status materialny i pochodzenie społeczne. Przejawy dyskryminacji są różne – np. ktoś wyśmiewa się, drwi, szydzi, prześladuje Cię z powodu Twojego wyglądu, zachowania, poglądów, pochodzenia, statusu materialnego, płci, orientacji seksualnej lub z jakiekolwiek innej przyczyny.

 

Ścieżka postępowania

 

 

1.Porozmawiaj o tym z wychowawcą/opiekunem, któremu ufasz - opowiedz szczerze o tym, czego, z jakiego powodu i od kogo doświadczyłeś. To trudna dla Ciebie sytuacja, więc nie obawiaj się poprosić pracownika o pomoc i interwencję w tej sprawie.

 

2.   Poinformuj także swoich rodziców o całej sytuacji, przedstaw im wszystkie okoliczności zdarzenia.

 

3.   Pracownicy podejmą działania wyjaśniające okoliczności zdarzenia, zmierzające do określenia jego znaczenia dla Ciebie oraz ustalenia sprawcy/sprawców Twojej krzywdy.

 

4.   Po ustaleniu okoliczności zdarzenia oraz jego sprawców poinformują o tym ich rodziców.

 

Kierownictwo po wysłuchaniu sprawcy/sprawców, uwzględniając wagę czynu oraz motywację sprawcy/sprawców do popełnienia takiego czynu, zastosuje określone w regulaminie środki dyscyplinujące. Poinformuje też o nich rodziców sprawcy/sprawców.

 

6.   Zasięgnij dodatkowo porady pedagoga lub psychologa/innego wychowawcy – opowiedz mu o swoich obawach, przeżyciach i odczuciach. Pedagog lub/i psycholog udzielą Ci pomocy i wsparcia wynikającego z Twoich potrzeb.

 

 

Rodzaj krzywdy

Doświadczyłeś różnych form przemocy w sieci

 

 

 

 

Cyberprzemoc ma miejsce wtedy, gdy doświadczyłeś przemocy w sieci w jakiejkolwiek formie – nękania, straszenia, szantażowania z użyciem sieci, publikowania lub rozsyłania ośmieszających, kompromitujących Cię informacji, zdjęć, filmów z użyciem sieci. Cyberprzemocą jest również podszywanie się kogoś w sieci pod Ciebie wbrew Twojej woli.

Ścieżka postępowania

 

.  

1.Postaraj się zabezpieczyć dowody przemocy stosowanej wobec Ciebie w sieci.

 

2.   Zgłoś ten fakt wychowawcy lub kierownikowi oraz swoim rodzicom.

 

Osoby wybrane przez Ciebie wysłuchają Cię oraz przeanalizują dowody, które dostarczysz.

 

3.   Jeśli masz świadków doświadczanej przez Ciebie cyberprzemocy, powiedz o nich tej osobie. Identyfikacja sprawcy często jest możliwa dzięki zebranym materiałom – wynikom rozmów z osobą zgłaszającą cyberprzemoc i analizie zebranych z sieci dowodów.

 

4.   Pracownik wspólnie z Tobą i Twoimi rodzicami oceni, czy zdarzenie wyczerpuje znamiona cyberprzemocy, czy jest np. niezbyt udanym żartem.

 

5.   Po dokonaniu analizy dowodów i ustaleniu okoliczności cyberprzemocy pracownik/opiekun podejmie działania mające na celu ustalenie sprawcy cyberprzemocy.

 

6.   Jeśli będziesz potrzebować dodatkowego wsparcia emocjonalnego - poproś
o rozmowę z pedagogiem lub/i psychologiem (lub innym pracownikiem, któremu ufasz). Udzielą Ci oni pomocy, której potrzebujesz.

 

Rodzaj krzywdy

Ktoś wysyła Ci w Internecie treści szkodliwe, nielegalne i niepożądane

 

 

 

 

Są to treści, które mogą wywołać u Ciebie negatywne emocje i które promują czy też po prostu przedstawiają niebezpieczne albo niezgodne z prawem zachowania. Są to treści nawołujące do samookaleczeń, samobójstw, zachowań szkodliwych dla zdrowia, treści dyskryminacyjne, promujące wrogość, nienawiść, treści pornograficzne dostępne bez żadnego ostrzeżenia, fake newsy - fałszywe wiadomości.

Pamiętaj, że sprawcą jest osoba, która udostępniła szkodliwe treści lub twórca tych treści.

 

Ścieżka postępowania

 

 

1. Zgłoś ten fakt rodzicom oraz wychowawcy lub opiekunowi, któremu ufasz.

 

2.   W miarę swoich możliwości i umiejętności zabezpiecz dowody. Skorzystaj z pomocy rodziców lub pracownika ośrodka Jeśli masz świadków zdarzenia, poinformuj o nich.

 

3.   Pracownik powiadomi Twoich rodziców o zaistniałym zdarzeniu.

 

4.   We współpracy z nimi, po dokonaniu analizy dowodów, ustali okoliczności uzyskania przez Ciebie dostępu do szkodliwych treści.

 

5.   Jeżeli wysyłane do Ciebie treści można bezpośrednio powiązać z uczniami określonej szkoły, wychowawca/opiekun grupy przekażę informację o zdarzeniu tej szkole. Szkoła podejmie zgodne z jej statutem działania mające na celu ustalenie sprawcy i zastosowanie wobec niego ustalonych w statucie środków dyscyplinujących.

 

6.   Jeżeli treści nie można bezpośrednio powiązać z uczniami danej szkoły, kierownik wypoczynku zgłosi incydent na policję oraz do serwisu Dyżurnet.

 

7.   Jeżeli upowszechniane treści naruszały obowiązujące prawo, organizator wypoczynku złoży zawiadomienie na policję.

 

Kontakt z treściami szkodliwymi lub niebezpiecznymi może wywołać u Ciebie duży stres i frustrację. Skorzystaj z pomocy pedagoga lub psychologa/wychowawcy i opowiedz, co czujesz i przeżywasz – skorzystaj z ich pomocy.

 

 

·         Kierownik obozu uzgodni z Twoimi rodzicami podejmowane działania i formy wsparcia Ciebie.

 

Rodzaj krzywdy

Ktoś naruszył Twoją prywatność – nieodpowiednio lub niezgodnie z prawem wykorzystał w sieci Twoje dane osobowe lub wizerunek

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ścieżka postępowania

 

  

 

1. Zgłoś ten fakt wychowawcy lub pracownikowi, któremu ufasz. Przedstaw mu sytuację (szczegóły sprawy), okoliczności naruszenia Twoich praw.

 

2.   W miarę swoich możliwości i umiejętności lub przy pomocy rodziców lub naszego pracownika zabezpiecz dowody – materiały świadczące o wystąpieniu nieodpowiedniego lub niedozwolonego prawem działania – w formie elektronicznej (e-mail, zrzut ekranu, konwersacja w komunikatorze lub mms/sms).

 

Uwaga!

Zebrane dowody muszą jasno wskazywać na konkretnego sprawcę oraz na to, że sprawca świadomie zmierzał do wyrządzenia Ci szkody majątkowej lub osobistej.

 

3.   Jeśli masz świadków zdarzenia, poinformuj o nich.

 

4.   Wychowawca/kierownik powiadomi Twoich rodziców o zaistniałym zdarzeniu.

 

5.   We współpracy z nimi, po dokonaniu analizy dowodów oraz treści Twojego zgłoszenia ustali okoliczności naruszenia Twojej prywatności.

 

6.   Dokonaj zmian identyfikujących Cię w sieci – powinni być przy tym Twoi rodzice.

 

7.   Jeżeli sprawcę/sprawców naruszenia twojej prywatności można bezpośrednio powiązać
z uczniami określonej szkoły, organizator wypoczynku przekażę informację o zdarzeniu tej szkole.

 

Szkoła podejmie zgodne z jej statutem działania, mające na celu ustalenie sprawcy/sprawców i zastosuje wobec niego/nich ustalone w statucie środki dyscyplinujące.

 

8.   Jeżeli faktu naruszenia Twojej prywatności nie można bezpośrednio powiązać
z uczniami jakiejkolwiek szkoły, organizator wypoczynku w porozumieniu z Twoimi rodzicami może przekazać dowody policji.

 

W takiej sytuacji identyfikacji sprawcy dokonuje policja.

 

9.   Jeżeli naruszenie Twoich praw skutkuje dla Ciebie dużym obciążeniem emocjonalnym, zwróć się o dodatkowe wsparcie, którego potrzebujesz. Wychowawca wraz z Tobą i Twoimi rodzicami zaplanują najlepszy rodzaj pomocy dla Ciebie oraz wdrożą działania chroniące Cię przed stresem, lękiem, wstydem lub innymi emocjami, których doświadczasz.

 

Rodzaj krzywdy

Nawiązałeś niebezpieczne kontakty w Internecie

 

 

 

 

 

Ścieżka postępowania

 

 

Jeśli Twoi rodzice lub opiekunowie prawni zgłoszą dowolnej osobie zatrudnionej na danej formie wypoczynku taki problem związany z Tobą lub zrobisz to Ty sam:

1.   Opowiedz o nim dokładnie rodzicom oraz wychowawcy/pracownikowi, któremu ufasz.

 

2.   Zbierz dowody dostępne w formie elektronicznej (zapisy rozmów w komunikatorach, na portalach społecznościowych; zrzuty ekranowe, zdjęcia, wiadomości e-mail). Zabezpiecz te dowody.

 

3.   Przekaż dowody zaufanej osobie i rodzicom. Od chwili przekazania przez Ciebie i rodziców dowodów, to ona we współpracy z rodzicami zgłasza sprawę policji w celu ustalenia sprawcy. I to policja prowadzi dalsze dochodzenie w Twojej sprawie.

 

W przypadkach naruszenia prawa – szczególnie w przypadku uwiedzenia dziecka do lat 15, nasza instytucja ma obowiązek powiadomienia policji lub sądu rodzinnego.

Uwaga!

Nie podejmuj samodzielnych działań w celu dotarcia do sprawcy – to zadanie policji. Nie próbuj bezpośrednio kontaktować się ze sprawcą.

 

4.   Jeżeli potrzebujesz pomocy i wsparcia po ujawnieniu zdarzenia, zwróć się o zorganizowanie Tobie pomocy przez psychologa.

 

Materiał pomocniczy

 

Prawa dziecka + wykaz telefonów
i adresów mailowych do instytucji pomocowych

 Prawa dziecka – co musicie o nich wiedzieć?

W Polsce najważniejszymi aktami prawnymi, gwarantującymi prawa dziecka, są: Konstytucja RP, Konwencja o prawach dziecka i Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka.

Źródłem praw dziecka jest godność człowieka, zwana również człowieczeństwem. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zapisana jest ona w art. 30:

„Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”.

Z godności wywodzą się dwie zasady: wolność i równość, które są podstawą wszystkich praw człowieka. Wolność oznacza to, że człowiek nie jest własnością kogokolwiek, posiada wolną wolę, może samodzielnie podejmować decyzje i świadomie ponosić za nie odpowiedzialność (dziecko uczy się tego w trakcie dojrzewania). Równość oznacza, że każde dziecko ma takie same prawa i ma być tak samo traktowane przez wszystkich bez jakiejkolwiek dyskryminacji.

Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka – każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem
i demoralizacją. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych (Art. 72. Konstytucji RP).

Każdemu dziecku przysługują prawa dziecka tak, jak każdemu dorosłemu prawa człowieka. Praw tych nikt nie może dziecka pozbawić. Prawa dziecka są więc naturalną konsekwencją praw człowieka.

Doprecyzowanie praw dziecka wynika z potrzeby dania dzieciom dodatkowej ochrony przed dorosłymi – dziecko ze swej natury jest słabsze od nich. Taką ochronę dają dzieciom ich prawa zapisane w Konwencji o Prawach Dziecka, którą przyjęło Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. Polska podpisała Konwencję o Prawach Dziecka 7 czerwca 1991 roku i od tego momentu jej przepisy, zobowiązujące państwo do przestrzegania praw dziecka, obowiązują także w naszym kraju.

Prawa dziecka istnieją po to, aby Was chronić, aby zapewnić Wam zdrowie i bezpieczeństwo. Jeśli wszyscy szanowaliby prawa dziecka, każde dziecko byłoby odpowiednio traktowane. Niestety, nie zawsze tak jest. W każdym kraju są dzieci, których prawa są łamane. Dzieci bywają krzywdzone, wykorzystywane czy zastraszane.

Konwencja Praw Dziecka zakłada, że należy się Wam szczególna opieka i ochrona, bo nie zawsze jesteście w stanie należycie zadbać o swoje bezpieczeństwo.

Gdy znacie swoje prawa, możecie łatwiej obronić się przed przemocą, krzywdzeniem, dyskryminacją, której doświadczacie ze strony rówieśników i dorosłych. Bo wiecie, że macie prawo do ochrony swojego zdrowia i bezpieczeństwa oraz że są instytucje, które powinny Wam pomóc.

Dlatego dzieci na całym świecie, podobnie jak dorośli, mają zapewnione swoje prawa, czyli obowiązujące reguły postępowania, które mają Was chronić przed wszelką krzywdą.

Zamierzeniem twórców Konwencji Praw Dziecka było kierowanie się zawsze Waszym dobrem oraz traktowanie wszystkich dzieci jako równych wobec prawa, niezależnie od pochodzenia, koloru skóry czy wyznania.

Warto, abyście zapamiętali, że:

·         Prawa dziecka dotyczą każdego dziecka, czyli osoby poniżej 18. roku życia.

·         Nie musicie nic zrobić, aby otrzymać prawa.

·         Prawa dziecka macie zawsze i nikt nie może wam ich odebrać.

·         Wszystkie prawa dziecka są równie ważne. Nie ma praw mniej lub bardziej ważnych od innych.

·         Prawa dziecka dotyczą różnych dziedzin waszego życia, np. macie prawo do:

ü  znajomości swoich praw oraz powoływania się na nie w różnych sytuacjach, a także do ich poszanowania przez innych

ü  do swobody myśli, sumienia i wyznania

ü  do prywatności i tajemnicy korespondencji

ü  do nauki i informacji

ü  do wypoczynku i czasu wolnego

ü  do opieki zdrowotnej    

ü  do wychowania przez rodziców

ü  prawo do ochrony przed wykorzystywaniem, przemocą i poniżaniem

ü  prawo do własnej tożsamości, które oznacza, że macie prawo do imienia, nazwiska i obywatelstwa i znajomości swego pochodzenia

ü  prawo do wyrażania własnych poglądów.

·         Za ochronę Waszych praw odpowiada państwo.

Ze swoimi prawami macie do czynienia każdego dnia w różnych sytuacjach. Jeśli np. gracie
w piłkę po lekcjach, to realizujecie wasze prawo do zabawy; jeśli idziecie do kina z koleżankami – realizujecie prawo do spotykania się z innymi i wykorzystywania czasu wolnego; gdy kładziecie się spać – korzystacie z prawa do odpoczynku; gdy np. złamiecie nogę – korzystacie z prawa do opieki zdrowotnej.

Prawa kojarzyć się mogą ze swobodą decydowania o wszystkim, co Was dotyczy. Jednak prawa mają też swoje ograniczenia, które wynikają z faktu, że:

·         inni też mają takie same prawa i egzekwując swoje prawa, nie możecie naruszać praw innych osób,

·         poza przyznanymi Wam prawami macie nałożone przez rodziców i szkołę (czyli państwo) pewne obowiązki, które powinniście wypełniać.

Jak widzicie, Wasze prawa wiążą się więc równocześnie z pewnymi ograniczeniami
i obowiązkami, które zostały na Was nałożone. Wynika z nich na przykład, że:

·         nie możecie spać w domu cały dzień i nie pójść do szkoły, bo Wam się nie chce;

·         nie możecie chodzić tylko na te lekcje, które lubicie;

·         nie macie prawa do robienia zdjęć lub filmików koleżance lub koledze bez ich zgody;

·         nie macie prawa do złośliwego komentowania ubioru lub zachowania kolegi czy koleżanki.

Podstawę korzystania z danych Wam praw stanowi zatem umiejętność świadomego z nich korzystania.

 

 

Najważniejsze prawa dziecka

 

OCHRONA PRZED PRZEMOCĄ I WYKORZYSTYWANIEM

 

     Prawo do ochrony przed wykorzystywaniem, przemocą i poniżaniem

 

·         Macie prawo do życia bez wyzyskiwania i wykorzystywania, nikt nie może was siłą zmuszać do zrobienia niczego, a zwłaszcza czegoś złego. Nikt też nie może zmuszać Was do pracy ponad siły ani wykorzystywać zarobkowo w inny sposób.

 

·         Macie prawo do ochrony przed przemocą fizyczną, psychiczną i zaniedbaniem. Nikt nie ma prawa Was bić, prześladować i wykorzystywać w celach seksualnych. Macie prawo do ochrony przed wszystkimi formami wykorzystywania seksualnego. Nikt nie ma prawa dotykać Was w sposób, którego sobie nie życzycie i nakłaniać lub zmuszać Was do kontaktów seksualnych.

 

·         Nikt nie ma prawa angażować Was w produkcję narkotyków i handel nimi ani zmuszać czy namawiać do ich zażywania. Policja, nauczyciele i inne służby mają za zadanie chronić Was przed dostępem do nich.

Przykłady:

ü  Nie możecie więc zmuszać koleżanki w jakikolwiek sposób, aby dała wam odpisać zadanie domowe.

ü  Nie możecie zmuszać kolegi do wagarów, zapalenia papierosa, wypicia alkoholu lub zażycia narkotyku.

ü  Nie możecie nikogo uderzyć ani wyśmiewać się z jego wyglądu czy zachowania.

 

A czy rodzice mają prawo nałożyć na Was obowiązki domowe, np. zrobienie zakupów, wynoszenie śmieci, sprzątanie swojego pokoju?

Tak, ponieważ rodzice wychowują was wg pewnych zasad. Uczą porządku, przydzielają różne zadania do wykonania. Uczą was w ten sposób odpowiedzialności. To przejaw troski o Wasze przyszłe życie.

·         Macie prawo do życia bez przemocy i poniżania. Nikt nie może Was bić ani znęcać się nad Wami w inny sposób. Macie też prawo do szukania wszelkiej pomocy, zawsze, gdy jesteście krzywdzeni.

Komentarz:

Nikt (kolega, koleżanka lub dorosły) nie ma prawa Was uderzyć, wyzywać lub poniżyć
w jakikolwiek inny sposób. Nikt nie ma też prawa wyśmiewać się z czyjegoś wyglądu czy zachowania.

Prawo do ochrony przed przemocą oznacza, że bicie i poniżanie, znęcanie się, okrutne
i poniżające traktowanie są niedopuszczalne i karalne.

 

EDUKACJA I ODPOCZYNEK

 

v  Prawo do nauki i informacji

Macie prawo do nauki i dostępu do informacji, ale także prawo do czasu wolnego – wypoczynku zabawy czy korzystania z zajęć rekreacyjnych.

Wasze prawo do nauki polega na tym, że jesteście uprawnieni do korzystania z bezpłatnej edukacji, bo państwo gwarantuje każdemu z Was bezpłatny dostęp do szkoły. Możecie również wybrać szkołę prywatną lub społeczną, która jest płatna. Jednocześnie jednak macie obowiązek chodzenia do szkoły. Prawo do nauki daje Wam możliwość dokonania określonego wyboru.

Komentarz:

Mowa jest o tym w Konwencji o Prawach Dziecka (art.17) – „Masz prawo do uzyskiwania informacji z różnorodnych źródeł. Gazety, książki, radio, telewizja, internet i wszelkie inne media skierowane do dzieci powinny dostarczać Ci takie informacje, które są zrozumiałe i nie wyrządzają Ci krzywdy.”

Edukacja powinna rozwijać Wasze zdolności i umiejętności. Powinna także uczyć tolerancji
i szacunku dla praw człowieka, rodziców oraz kultury i kraju, z którego pochodzicie. Poprzez odpowiednią edukację powinniście uczyć się także jak chronić środowisko naturalne.

Macie prawo uczyć się i zdobywać informacje, czytając gazety, książki, oglądając telewizję
i korzystając z Internetu. Jednak nauczyciele i rodzice powinni dbać o Wasze bezpieczeństwo. Surfowanie po necie bywa naprawdę niebezpieczne.

v  Prawo do odpoczynku i wolnego czasu

Chodzi o w nim o to, abyście na przykład w szkole mieli przerwy, ferie i wakacje i żeby zajęcia nie trwały cały dzień.

Przykłady:

·         Czy koleżanka która zaprosiła na swoje urodziny tylko część Waszej klasy, naruszyła takim zachowaniem czyjeś prawo?

Komentarz:

Nie, bo ma ona prawo organizować sobie czas wolny i spotykać się z kim chce.

·         Czy nauczyciel, który przedłużył lekcję na czas całej przerwy, naruszył Wasze prawo do odpoczynku?.

Komentarz:

Tak, przerwa ma Wam zapewnić odpoczynek przed kolejną lekcją.

 

PRAWO DO WYCHOWANIA W RODZINIE

Macie prawo do wychowania w rodzinie, a rodzice zawsze powinni kierować się Waszym dobrem. Nawet, gdy rodzice nie są razem i mieszkają osobno, macie prawo do kontaktu
z każdym z nich, chyba że to byłoby dla Was szkodliwe. Macie też prawo mieszkać ze swoimi rodzicami, chyba że nie byłoby to dla Was dobre, np. jesteście krzywdzeni.

PRYWATNOŚĆ

v  Prawo do prywatności

Nikt nie może w sposób arbitralny i bezprawny ingerować w sferę życia prywatnego, rodzinnego lub domowego dziecka czy w jego korespondencję. Nikt nie ma prawa poniżać
i ośmieszać dziecka ani wtrącać się do jego osobistych spraw, czytać listów, maili, smsów czy pamiętników – chyba że w uzasadnionych sytuacjach sąd zadecyduje inaczej.

Macie prawo do tajemnicy korespondencji, prywatności i swobody wypowiedzi. Prawo do prywatności oznacza, że możecie dysponować własnymi rzeczami, nikomu nie wolno bez powodów wkraczać w Wasze sprawy osobiste i rodzinne.

Prawa dzieci podlegają pewnym ograniczeniom, ale tylko w sytuacji, gdy chodzi o Wasze dobro i bezpieczeństwo.

Przykład:

Podczas zabawy, zabieracie telefon swojemu koledze i czytacie jego smsy. Czy uważacie to za zabawny żart czy naruszenie jego prawa?

Komentarz:

Oczywiście naruszyliście tu prawo Waszego kolegi do prywatności, bo nikt nie ma prawa do ingerencji w waszą prywatność, chyba że robi to ze względu na wasze dobro. Artykuł 16 Konwencji o Prawach Dziecka wskazuje: Nikt nie ma prawa do ingerencji w Twoją prywatność, chyba że robi to ze względu na dobro Twoje lub Twoich bliskich.

 

WYRAŻANIE WŁASNYCH POGLĄDÓW, SWOBODA MYŚLI, SUMIENIA I WYZNANIA

v  Prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka

Prawo do wyrażania własnych poglądów oznacza, że w ważnych dotyczących Was sprawach możecie wygłaszać swoje zdanie, opinie, własną wolę.

Komentarz:

Prawo to oznacza też, że nie możecie się z nikogo wyśmiewać, szydzić z jego wyglądu, zachowania, itp. Jeśli to zrobicie, naruszycie prawo kolegi/koleżanki do ochrony przed poniżaniem
i dyskryminacją.

Artykuł 12 Konwencji o Prawach Dziecka stanowi, że macie prawo wypowiadać swoje zdanie
w sprawach, które Was dotyczą, a dorośli powinni was wysłuchać i wziąć je pod uwagę. Nawet w postępowaniu przed sądem.

 

v  Prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania

Swoboda wyrażania wyznawanej religii lub przekonań może podlegać tylko takim ograniczeniom, które są przewidziane prawem i są konieczne do ochrony bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego, zdrowia lub moralności społecznej bądź podstawowych praw i wolności innych osób.

W realizacji tego prawa ochrona praw dziecka oraz praw rodziców wzajemnie się przenikają. Oznacza to, że macie przyznane prawo do wolności sumienia i wyznania, jednak możecie
z niego korzystać pod władzą rodzicielską. Oznacza to, że rodzice mogą Was wychowywać zgodnie ze swoimi przekonaniami w sprawach religii.

Przykład:

Uczniowie niepełnoletni nie mogą sami decydować udziale w lekcjach religii. Prawo do decydowania o wychowaniu religijnym dzieci Konstytucja i Kodeks rodzinny i opiekuńczy daje rodzicom.

Religia i etyka nie są dla ucznia przedmiotami obowiązkowymi, udział w nich jest dobrowolny. Uczeń może uczestniczyć w zajęciach z religii, z etyki, z obu przedmiotów, może też nie wybrać żadnego z nich.

 

OPIEKA, POMOC PAŃSTWA I OCHRONA DZIECKA PRZEZ PAŃSTWO

v  Prawo do specjalnej ochrony i pomocy ze strony państwa

Gdy znajdujecie się w sytuacji, gdy zostaliście pozbawieni czasowo lub na stałe swego środowiska rodzinnego lub gdy ze względu na swoje dobro nie możecie pozostawać w tym środowisku, państwo musi zapewnić Wam opiekę, m.in.: umieszczenie w rodzinie zastępczej, adopcję lub – gdy jest to niezbędne – umieszczenie w odpowiedniej instytucji powołanej do opieki nad dziećmi.

 

v  Prawo do zachowania godności, szczególnie dziecka psychicznie lub fizycznie niepełnosprawnego

Dziecko niepełnosprawne powinno mieć zapewnioną pełnię normalnego życia w warunkach gwarantujących mu godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności oraz ułatwiających aktywne uczestnictwo dziecka w życiu społeczeństwa.

Przysługuje Wam zatem prawo do pełnego dostępu do dóbr i usług oraz wszechstronnej rehabilitacji, prawo do nauki, pomocy psychologiczno-pedagogicznej i innych gwarancji
i zabezpieczeń społecznych.

 

v  Prawo do ochrony zdrowia i opieki medycznej

Oznacza to, że macie prawo do jak najwyższego poziomu zdrowia i udogodnień przy leczeniu chorób oraz profilaktyki i rehabilitacji zdrowotnej oraz nie możecie zostać pozbawieni dostępu do tego rodzaju opieki zdrowotnej.

 

v  Prawo do otrzymywania pomocy i wsparcia od państwa, jeśli Ty i Twoja rodzina jesteście w trudnej sytuacji życiowej i materialnej.

Państwo powinno wspierać rodziny, których nie stać na zapewnienie dzieciom odpowiedniego poziomu życia.

 

v  Prawo do ochrony przed konfliktem zbrojnym

Jeśli nie ukończyliście 15 lat, nie możecie być rekrutowani do wojska i brać bezpośredniego udziału w konflikcie zbrojnym.

 

v  Prawo do ochrony w procesie karnym

Jeżeli złamaliście prawo, nie powinniście przebywać w więzieniu z dorosłymi. Macie prawo utrzymywać kontakt ze swoją rodziną oraz prawo do pomocy prawnej lub innej np. psychologa. Macie prawo zgłaszać sytuacje, w których jesteście źle traktowani. Jeśli złamiecie prawo, powinniście uzyskać pomoc prawną i być właściwie traktowani przez system sprawiedliwości.

 

ZNAJOMOŚĆ SWOICH PRAW I PRAWO POWOŁYWANIA SIĘ NA NIE

Wszystkie dzieci mają takie same prawa.

Nie ma gorszych ani lepszych dzieci – każde dziecko takie same prawa jak wszyscy. Wszystkie dzieci są równe wobec prawa i nikogo nie można dyskryminować bez względu na to kim jest, gdzie mieszka, czym zajmują się jego rodzice, jakim mówi językiem, jaką wyznaje religię, jakiej jest płci, czy jest w pełni sprawny, czy też nie, czy jest bogaty, czy biedny.

Komentarz:

Macie prawo do tego, aby każdy Wasze prawa szanował, ale również Wy musicie szanować prawa innych. Macie prawo do bycia takimi, jakimi jesteście, nawet gdy różnicie się od innych. Wasze prawa w żaden sposób nie powinny jednak ograniczać praw innych osób.

Macie prawo znać swoje prawa! Państwo powinno zadbać, aby prawa dziecka zawarte
w Konwencji Praw Dziecka były znane zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. O prawach dziecka uczycie się np. w szkole. Artykuły 43-54 Konwencji dotyczą tego, jak dorośli i państwo powinni współpracować, aby Wasze prawa były przestrzegane i chronione.

 

Gdzie można się poskarżyć, gdy Wasze prawa są łamane?

 

Jeśli znacie kogoś, kto potrzebuje pomocy lub sami znajdujecie się w trudnej sytuacji, możecie zwrócić się o pomoc do rodziców, wychowawcy klasy, pedagoga szkolnego czy dyrektora szkoły, zgodnie ze ścieżką postępowania opisaną
w „Standardach ochrony małoletnich”.

Możecie też skontaktować się z policją (numer 112) oraz instytucjami niosącymi pomoc dzieciom. Oto niektóre z nich:

116111 – Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży;

800121212 – Dziecięcy telefon zaufania, prowadzony przez Rzecznika Praw Dziecka.

 

PDF